Inicio / Novas / ADEGA Nacional / ADEGA e Salvemos O Iribio celebran a demoledora...
16-12-2020
A Sección 3ª de contencioso-administrativo do Tribunal Superior de Xustiza de Galiza vén de anular e deixar sen efecto “por non ser acorde a dereito” o Acordo do Consello da Xunta do 27 de xuño de 2019 polo que se aproba a modificación definitiva do proxecto sectorial de incidencia supramunicipal do Parque eólico Serra do Iribio, así como as súas disposicións normativas. Con este fallo o Tribunal admite a trámite e resolve os tres recursos contenciosos-administrativos presentados hai agora máis dun ano contra tal resolución polas entidades ecoloxistas ADEGA, Fundación Oso Pardo, Petón do Lobo, Sociedade Galega de Ornitoloxía e Verdegaia, en representación de todas as entidades e colectivos que conforman a plataforma “Salvemos O Iribio”.
Salvemos O Iribio aplaude a sentenza do TSXG, que cualifica de “demoledora” por canto confirma e fai seus a maior parte dos argumentos nos que as entidades recorrentes fundamentaron xuridicamente a ilegalidade do proxecto eólico aprobado en xuño de 2019 por acordo do Consello da Xunta, presentado como modificación dun proxecto anterior aprobado en 2007 que nunca se chegou a executar. Durante os últimos 15 anos, a Xunta permitiu que a ameaza deste proxecto eólico pairase sobre a Serra do Iribio situada nun espazo natural protexido como ZEC Ancares-Courel, Zona de Especial Protección dos Valores Naturais, zona de Rede Natura, BIC Camiño de Santiago e agora tamén Reserva da Biosfera Ribeira Sacra-Serra do Oribio e Área de Especial Interese Paisaxístico (AEIP).
A plataforma considera que o recente fallo do TSXG é un paso definitivo cara a liberación deste espazo natural protexido do proxecto eólico e das infraestruturas asociadas promovidas por Fergo Galicia Vento SL entre os termos municipais de Samos e Triacastela, podendo constituír un moi bo precedente para a defensa dos espazos naturais que forman parte da Rede Natura 2000 e que se podan ver afectados directa ou indirectamente por proxectos eólicos e outras industrias.
A sentenza supón unha nova labazada legal ao executivo de Alberto Núñez Feijóo e ao órgano substantivo que tramitou a modificación do proxecto ao fronte do recentemente cesado director xeral de Enerxía e Minas, Ángel Bernardo Tahoces. O Tribunal Superior, non só invalida de plano toda a tramitación da modificación do proxecto PE Serra do Oribio, que incorre na prohibición de parques eólicos en Rede Natura, senón de ademais declara caducos tanto o proxecto eólico do Iribio aprobado en 2007, como a súa Declaración de Impacto Ambiental de 2005, polo que espeta “non se pode modificar o que non existe”. Ademais, este xa é o segundo varapau xudicial que reciben os promotores do PE do Iribio por parte do TSXG, logo de que en outubro do ano pasado admitise a petición de medidas cautelares solicitadas por Salvemos O Iribio, obrigando a Dirección Xeral de Industria da Xunta a paralizar cautelarmente as obras do parque e a deixar sen efecto temporal todas as actuacións administrativas vinculadas ao Acordo do Consello da Xunta agora anulado.
Malia que o fallo aínda pode ser recorrido en casación, a plataforma Salvemos O Iribio considérao un éxito sen precedentes na defensa dos espazos naturais protexidos de Galiza e contra un modelo de implantación eólica que atenta contra o interese colectivo e depreda os recursos naturais. Salvemos O Iribio continuará a batalla xudicial ata acadar a anulación definitiva do proxecto eólico e esixirá que, na medida do posible, se repoña o espazo afectado ao seu estado primitivo, así como a reparación dos danos xa exercidos polas obras de Fergo Galicia Vento SL contra o patrimonio natural e cultural da Serra do Iribio. Así mesmo, reclama a depuración de responsabilidades no seo da administración pública autonómica por incumprir a lexislación vixente e favorecer a destrución dun espazo natural protexido, no que xa parte dos seus valores naturais e culturais protexidos foron danados.
Tal e como mantén Salvemos O Iribio, o fallo xudicial confirma que o proxecto eólico Serra do Oribio aprobado polo Consello da Xunta en 2019 non se trata dunha modificación dun proxecto precedente e existente, senón dun novo proxecto que nada ten a ver co aprobado en 2007 e que, por tanto, non foi sometido a avaliación ambiental nin dispón de Declaración de Impacto Ambiental. Así pois, o proxecto eólico aprobado hai 13 anos xa estaría caduco, ao non ter sido executado, nin sequera iniciado, no prazo de 12 meses a partir da ocupación dos terreos. Tamén reafirma a posición das entidades recorrentes ao declarar obsoleta a Declaración de Impacto ambiental aprobada en 2005, e sobre a que a Xunta pretendía xustificar a viabilidade ambiental do proxecto modificado. O tribunal argúe que a DIA de 2005 xa tería caducado 5 anos despois de ser aprobada, en aplicación supletoria da normativa estatal de avaliación ambiental de 2008, e ante a ausencia dunha norma galega que fixase o prazo de vixencia.
A sentenza aplica con contundencia os principios do Dereito ambiental comunitario e os desenvolvementos xurisprudenciais do Tribunal Supremo, que esixen unha interpretación restritiva das excepcións ao réxime xeral. Pon de relevo a importancia ambiental do espazo afectado, recoñecido como ZEC e ZEPVN Ancares-Courel e zona de Rede Natura 2000 e amparado pola lexislación europea, estatal e galega, polo que neste caso “debe prevalecer o valor medioambiental sobre o uso ou desenvolvemento industrial” do espazo. Avala tamén as teses das entidades recorrentes ao confirmar que a Xunta de Galiza incumpriu a Directiva europea 92/43/CEE relativa á protección de hábitats e especies de importancia comunitaria e o Plan Director de Rede Natura que ela mesma aprobou en 2014, ao autorizar un novo parque eólico nun espazo de Rede Natura, algo expresamente prohibido polo artigo 60.3 desta norma.
O tribunal tamén suxire que a modificación das características técnicas do proxecto eólico Serra do Iribio formulados pola promotora suporían cambios significativos da 1ª fase do proxecto aprobado en canto á mudanza do modelo de aeroxeradores (con maior diámetro de rotor e altura) ou á ampliación dos viais e accesos, “cos conseguintes efectos ambientais e paisaxísticos”. Polo que unha modificación deste calibre obrigaría á Xunta a sometela a consulta pública, en cumprimento do Convenio de Aarhus e das Directivas EIA e EAE, e a unha nova avaliación do impacto ambiental, contrariando así a actuación da Xunta, que consideraba tal modificación como “non substancial”.
Ademais, a sentenza anula o intento da Administración de reverter os avances na protección ambiental querendo aplicar sucesivas excepcións e prórrogas a un proxecto que vai claramente en contra da normativa vixente desde hai anos. No suposto de querer manter vixente a DIA aprobada ante a aparición de novas normativas e figuras legais que reforzan a importancia da Serra do Iribio na preservación da paisaxe, da biodiversidade e na coherencia da Rede Natura, a Xunta debería tela sometida a unha modificación, ben de oficio ou a instancias da promotora. Porén, engade que o proxecto eólico de 2018 impulsado por Fergo, ao ser un novo proxecto, estaría obrigado a pasar tamén por un novo proceso de avaliación ambiental e “a Consellaría debería emitir unha nova DIA”, atendendo aos valores ambientais e paisaxísticos actualmente recoñecidos na zona: ZEC, ZEPVN, zona de Rede Natura, área potencial no Plan de Recuperación do Oso Pardo Cantábrico, Reserva da Biosfera Ribeira Sacra-Serra do Oribio, etc. Así pois, conclúe a sentenza que “a integración paisaxística e o aumento considerable do diámetro do rotor e altura dos aeroxeradores non son compatibles co BIC Camiño de Santiago Francés nin coa ZEC Ancares-Courel”.
_(1).jpeg)
Finalmente, a sentenza do TSXG fai unha profunda crítica do actual marco lexislativo relativo ao desenvolvemento e planificación da enerxía eólica, que de ser firme, podería condicionar a instalación de novos proxectos eólicos que afecten directa ou indirectamente a espazos de Rede Natura 2000. Destaca a existencia dun “baleiro legal en materia ambiental” na lexislación sectorial que “tende a recibir unha interpretación tremendamente produtivista por parte da administración competente en enerxía”. Así mesmo, acusa á administración pública de fomentar un discurso “pseudoecoloxista” e contraditorio sobre a súa planificación en materia de enerxías renovables, que “non acaba de incorporar, como eixo central a variable ambiental, prexudicando a percepción social sobre o uso das enerxías renovables”. Por último, insta a planificar a enerxía eólica evitando toda posible interferencia na ampliación da Rede Natura, salvando o impacto visual dos parques eólicos nas proximidades do LIC (Lugar de interese comunitario), sen que estes podan situarse nos espazos propostos para a ampliación da Rede Natura ou rodear os lindes dos espazos protexidos. Tales argumentos teñen especial relevancia neste momento no que cabe analizar con detalle a implantación das enerxías renovables neste e noutros territorios e se os proxectos cumpren escrupulosamente cos requirimentos ambientais.
ADEGA / Asociación para a defensa ecolóxica de Galiza
Avenida de Castelao, 20-Baixo 15704 Santiago de Compostela
Tlf/Fax: 981 570 099 Email: adega@adega.gal
