12-03-2025
Os proxectos de centrais de bombeo dende o río Xallas (encoro de Santa Uxía) a tres balsas artificiais no monte da Ruña (Mazaricos), que Augas de Galiza tramita dende 2023, terían xa superado o prazo máximo para resolver, como aconteceu coa concesión de augas de Altri. En consecuencia, ADEGA, logo de verificar os fitos temporais deste expediente, vén de solicitar a súa caducidade.
O artigo 116.5 do Regulamento do Dominio Público Hidráulico (RDPH) establece un prazo máximo de 18 meses para que a administración competente, neste caso Augas de Galiza, resolva un expediente de concesión de augas. Para a concesión destas centrais de bombeo, o trámite de competencia iniciouse o 12 de xaneiro de 2023, e publicouse no BOP da Coruña o 23 de febreiro de 2023 (expediente AC/7/180).
As empresas Feroe Ventures & Investiments S.L.U. (grupo Xeal) e Portodemouros Solar S.L. presentaron as súas solicitudes a dito trámite, que foi temporalmente suspendido por 2 meses e 4 días, e que se reanudaron o 21 de marzo de 2024 tras dar audiencia á titular da concesión (a propia Xeal) do encoro de Santa Uxía, que actuaría como depósito inferior. Descontando este paréntese, o procedemento debería ter sido resolto, como moi tarde, antes do 27 de outubro de 2024.
Dado que a día de hoxe o organismo substantivo encargado de tramitar a concesión (Augas de Galiza) aínda non resolveu sobre dito concurso, este procedemento debería considerarse caducado e as solicitudes desestimadas.
ADEGA é parte interesada neste procedemento de concesión, ao ter presentado unha solicitude de augas a concurso xunto cos proxectos das dúas empresas eléctricas. Obviamente, a intención de ADEGA non era promover un aproveitamento hodroeléctrico, senón reclamar para usos ambientais e de abastecemento público o mesmo volume de auga que solicitaban ambas as dúas eléctricas, e ter acceso ao expediente.
O Plano Hidrolóxico vixente (2021-2027) establece a prevalencia dos usos ambientais e de abastecemento sobre os hidroeléctricos, alén de que a masa de auga do encoro de Santa Uxía amosa un estado total “peor que bo” (estado ecolóxico “moderado” e fisico-químico “peor que bo”) e non cumpre arestora cos Obxectivos Medio-Ambientais (OMAs) para os parámetros de fósforo e transparencia. Á marxe da caducidade do procedemento, autorizar algún destes novos aproveitamentos suporía alongar o mal estado desta masa de auga e comprometer a traída de moitos concellos, alén de estender o secuestro do Xallas polo encoro de Santa Uxía (as empresas solicitan 75 anos de concesión) até o ano 2099, nada menos que 189 anos dende que se construira o primeiro encoro en 1910.
ADEGA / Asociación para a defensa ecolóxica de Galiza
Avenida de Castelao, 20-Baixo 15704 Santiago de Compostela
Tlf/Fax: 981 570 099 Email: adega@adega.gal
