ADEGA Cadernos

Buscador

Formulario de busca

A xestión dos residuos biodegradábeis e o cambio climático

Marta Domínguez

Caderno nº 16 - O cambio climático e Galiza

Páx. 41 - 52

A concentración dos gases de efecto invernadoiro estase a incrementar na atmosfera debido á actividade humana, podendo dar lugar nas vindeiras décadas ao quecemento significativo da superficie terrestre e a outros cambios no clima. Os gases de efecto invernadoiro que están a causar maior quecemento global son o dióxido de carbono (CO2), o metano (CH4) e o dióxido de nitróxeno (NO2). Estes tres gases prodúcense, ademais de por outras causas, nas actividades de tratamento e eliminación dos residuos, actividades que tamén dan lugar a unha ampla variedade de impactos ambientais. Os efectos sobre o ambiente que poden producir as diferentes opcións de tratamento de residuos. O impacto do tratamento dos residuos en relación coa emisión de gases de efecto invernadoiro provén principalmente do CH4 liberado polos residuos biodegradábeis baixo condicións de anaerobiose nos vertedoiros. Estímase que os vertedoiros liberan máis do 30% das emisións antropoxénicas de CH4 en Europa. Pola contra, tan só un 1% das emisións de N2O e menos do 0.5% das emisións de CO2 están asociados á eliminación de residuos en vertedoiro. Por outra banda, ha de terse en conta que o efecto potencial de 1 t de metano equivale ao de 21 t de CO2.

A loita pola representación social do cambio climático: Unha reflexión para educadores

Pablo Ángel Meira Cartea

Caderno nº 16 - O cambio climático e Galiza

Páx. 53 - 62

Ulrich Beck, o sociólogo alemán que mediados os anos oitenta do pasado século formula a súa teoría da “sociedade do risco”, realiza unha afirmación que non nos pode deixar indiferentes: “A crise ecolóxica está sendo cuestionada. Algún día –continua- alguén quererá facer carreira co argumento de que dita crise só existiu na cabeza da xente”. O certo é que a crise ambiental, incluso o“ambiente” como cuestión problematizada nas sociedades contemporáneas, só existen porque teñen sido construídas colectivamente a partir dunha serie de procesos de representación social nos que o desenvolvemento da ciencia –principalmente da Ecoloxía-, o uso dos medios de comunicación de masas como mediadores e a capacidade de influencia dunha serie de movementos sociais xogaron un papel central. A conciencia, aínda difusa e fragmentaria, que existe do ambiente e da crise ambiental é o resultado da ancoraxe desas influencias na conciencia colectiva. Máis aló da súa obxectivación científica, a crise ambiental é tamén e sobre todo, unha representación social que forma parte da cultura común do noso tempo, sobre todo nas sociedades avanzadas. Na medida en que a crise ambiental se foi consolidando como parte da cultura contemporánea, tamén se puxeron en marcha poderosas forzas que teñen como obxectivo a súa desmontaxe.

Modernización e lumes: O cambio nos usos do monte

Fermín Bouza

Caderno nº 19 - Incendios forestais. Causas e solucións

Páx. 35 – 38

Moi brevemente, o autor expón unha opinión sobre os lumes en Galiza dende a perspectiva do cambio social e das súas consecuencias buscadas e non buscadas. Para Bouza o xeito de abordar os lumes non pode ser pragmático en exclusiva, e é que mellorar as tecnoloxías de control deses lumes non nos vai librar da súa existencia se non integramos esas melloras nunha reflexión sobre os procesos socioeconómicos en curso e os que nos agardan.

Os lumes forestais

Xosé Alfredo Pereira Martínez

Caderno nº 19 - Incendios forestais. Causas e solucións

Páx. 39 – 44

Se todos os sectores relacionados co monte, e tamén co monte veciñal en mancomún, concordamos que en máis de un 85% os lumes forestais son intencionados, temos que concluír que hai intereses, causas e condicionantes que provocan ou poden provocar os lumes forestais. Mais non debemos de perder nunca o feito de que os montes arden, principalmente, porque hai miserábeis e insensatos que lles prenden lume. É preciso pois, analizar a problemática dos lumes forestais dentro do sistema que, xa que logo, está condicionado por factores económicos, estruturais, sociais,políticos e mesmo psicolóxicos. Para situar a problemática dos lumes forestais, na perspectiva de combatelos, cómpre analizar as modificacións radicais que sufriu o monte veciñal en man común ao longo do século XXI

Emprego de sistemas silvopastorais en Galiza

Rosa Mosquera Losada e Antonio Rigueiro Rodríguez

Caderno nº 19 - Incendios forestais. Causas e solucións

Páx. 49 – 52

Os sistemas agroforestais, e dentro deles os silvopastorais, son formas sostíbeis de uso do territorio tal e como se sinala na Axenda 21 no ano 1992. Os sistemas silvopastorais integran na mesma unidade de manexo arborado e pasto para alimentar aos animais. O uso de sistemas silvopastorais na nosa comunidade autónoma era estendido hai algúns anos. Hoxe en día, o manexo de terreo agrícola e forestal faise, na maior parte do noso territorio, de forma separada. Este manexo ten vantaxes pero presenta problemas de tipo medio ambientais debido ás elevadas cargas gandeiras, que fomentan a contaminación difusa dos nosos ríos. Pola contra, a produción da superficie forestal é mais acorde co medio ambiente, pero presenta problemáticas derivadas da produción de rendas a longo prazo que orixina o éxodo rural, sen esquecer, no caso de Galiza e do Norte de Portugal o importante risco de incendios nestas áreas. A comparación, dende un punto de vista económico dos tipos de manexo agrícola, forestal e agroforestal, confírelles certa vantaxe a estes últimos. Así as inversións realizadas para o establecemento de explotacións gandeiras compénsanse rapidamente, en comparación coas exclusivamente forestais nas que non se obtén renda ate que se efectúa a primeira clara ou xa na corta final. En moitos casos, se exceptuamos os eucaliptos, isto sucede despois de 25-30 anos despois do establecemento. Os sistemas agroforestais, permiten, ao igual que os agrícolas, obter renda dende o seu establecemento, ao mesmo tempo que se incrementa o valor da terra a longo prazo derivado do crecemento do arborado que provoca un incremento da rendibilidade do monte próxima ao 25%. A produción de pasto non se ve seriamente minguada se a cobertura arborada está por debaixo do 55%. Os sistemas agroforestais reducen os gastos de mantemento, en comparación cos sistemas forestais, xa que non son precisos os desbroces, e ao mesmo tempo é unha forma de reducir o risco de incendios.

Rexeneración natural e rexeneración forzada da vexetación

Mercedes Casal

Caderno nº 19 - Incendios forestais. Causas e solucións

Páx. 53 – 58

Nunha área incendiada podemos analizar a situación seguindo a Sousa (1984), e atoparemos que o efecto do lume sobre a vexetación ten relación coa extensión e a severidade do incendio, a frecuencia do lume, a época na que acontece e o tipo de ecosistema ao que afecta (mato, bosque, monte arborado, etc.). O escenario que atopamos tras dun incendio forestal é o dun ecosistema forestal moi cambiado polo lume: moitos elementos nutrientes pérdense na atmosfera e outros moitos quedan liberados nas cinzas (o fósforo, calcio, magnesio, nitróxeno e potasio aumentan no solo queimado), aínda que a tendencia futura destes nutrientes é a descender. Esta multiplicación rápida da fertilidade pode ser aproveitada polas plantas. No ecosistema queimado o microclima tamén é diferente, con unha radiación solar elevada, con iluminación e temperaturas máis contrastadas, así como unha exposición máis forte a outros factores do medio. A área queimada é moi vulnerábel sobre todo ao impacto da chuvia, á perda e arrastre do solo por erosión pola falta de protección da vexetación. Nos terreos pouco pendentes, ou con abundantes restos de vexetación sen arder hai menos risco de erosión.

ADEGA Cadernos
Avenida de Castelao, 20-Baixo 15704 Santiago de Compostela
Tlf/Fax: 981 570 099 Email:adega@adega.gal