Artigos de Desenvolvemento sustentábel. ADEGA Cadernos, artigos de investigación e revisión científico-técnica do eido ambiental e a ecoloxía
Introdución
María Xosé Vázquez Rodríguez
Caderno nº 8 - Economía e medio ambiente
Páx.5
A economía ambiental está chegando á súa madurez, as bases desta descansan na importancia de analizar as causas e as implicacións económicas da degradación ambiental, na necesidade de deseñar incentivos económicos da degradación ambiental para frear este proceso. Con este caderno queremos romper o tópico de que a economía tan só se preocupa de fluxos de diñeiro e de intercambios de mercado. A medida que os recursos naturais e a capacidade de asimilación dos grandes medios se converten en escasos, é necesario xestionalos adecuadamente para evitar a sobreexplotación e o risco da súa desaparición. Trátase de integrar o medio ambiente correctamente dentro do pensamento económico, para que a economía poida contribuír á solución e prevención dos problemas ambientais. Estas solucións económicas deben considerarse necesarias pero non suficientes por si soas. Son pois complementarias e non excluíntes doutro tipo de actuacións.
Da economía convencional á economía da sustentabilidade
María Xosé Vázquez Rodríguez
Caderno nº 8 - Economía e medio ambiente
Páx.7-21
A economía ambiental ten as súas orixes nos anos 60, co xurdimento dos movementos “ecoloxistas” nos países máis desenvolvidos, pero os fundamentos xa viñan de atrás, século XVIII, con T.Malthus. Dende a Revolución Industrial, e dende a II Guerra Mundial, en particular, a énfase das investigacións económicas radicaba no mantemento e estimulación permanente do crecemento económico. Sen embargo, xa nos anos 60 e, sobre todo nas décadas dos 80 e 90, xorde certa preocupación ambiental e suficiente evidencia dos efectos da industrialización e do crecemento incontrolado. Inevitablemente, isto espertou a preocupación pola calidade de vida, como concepto máis amplo e non só baseado no consumo de bens materiais, e tamén polo benestar interxeracional. Por outra banda, o crecemento ilimitado da poboación nas nacións non industrializadas, estaba desembocando nunha agresiva presión sobre os recursos e, inevitablemente, en pobreza xeneralizada. En definitiva, o recoñecemento de que o noso sistema económico, que proporciona os bens materiais e servizos necesarios para o noso moderno nivel de vida, está asentado nos sistemas ecolóxicos (biosfera) e sen o seu soporte non pode sobrevivir.
A economía da contaminación
Xavier Labandeira Villot
Caderno nº 8 - Economía e medio ambiente
Páx.23-28
Hai dúas formas de definir a degradación ambiental como fallo do mercado, ben como un efecto externo negativo ou causado pola natureza pública dos bens ambientais. O mercado de por si non é capaz de asignar bens públicos e por iso o sector público debe velar por unha adecuada provisión dos bens ambientais. Os mecanismos de mercado non deben ser considerados como alternativa incompatíbel coas regulacións de mandato e control senón máis ben como complementarios a estas. Por outra banda, o imposto galego sobre a contaminación atmosférica presenta diversos problemas: unha baixa correspondencia co problema ambiental que se quere controlar, unha actuación limitada na incentivación e un traslado a prezos finais da electricidade probabelmente insignificante.
Valoración económica dos cambios ambientais
María Xosé Vázquez Rodríguez
Caderno nº 8 - Economía e medio ambiente
Páx.29-45
As estimacións do valor económico dos bens e servizos ambientais poden proporcionar información valiosa para a toma de decisións de xestión de recursos naturais e ambientais. A valoración ambiental tenta fornecer un indicador da contribución dos bens ambientais ao noso benestar. Isto implica a estimación do valor total, que se define como a integración do valor de uso directo, do valor de opción e do de existencia. Os métodos de valoración poden aplicarse cando son varias as posibilidades entre as que se pode optar; é dicir, cando aínda estamos por riba dos límites ecolóxicos de sustentabilidade (non periga a supervivencia). Valoración económica non quere dicir valoración de mercado. A xustificación reside en que o diñeiro utilízase como unidade de medida de ganancias ou perdas heteroxéneas no benestar. Non debe ser confundido co diñeiro como obxectivo. Algúns métodos de valoración son: o custo da viaxe, os prezos hedónicos e a valoración continxente.
ANEXO I: A Unión Europea e as mareas negras: ¿Canto debe pagar o que contamina?
María Xosé Vázquez Rodríguez, Manuel Varela e Albino Prada
Caderno nº 8 - Economía e medio ambiente
Páx.48-52
A Costa da Morte fixo de novo honor ao seu nome. Pero esta vez a morte lanzou o seu manto negro e, axudada polos ventos, conseguiu sumir nas tebras a arisca e impredicíbel costa atlántica da península ibérica. A lei de probabilidades é inexorábel e debuxa o destino da costa galega: coa marea negra derivada do Prestige, o noso litoral ten recibido máis do dez por cento dos vertidos marítimos de petróleo do mundo. A pesar da amplitude dos danos, o marco institucional vixente da Unión Europea é anacronicamente limitado. Normalmente o armador limita a súa posibilidade no contrato de seguro en función do arqueo do buque utilizado para realizar o transporte. Antes isto, a responsabilidade en Europa para os vertidos de petróleo derivados do transporte marítimo non só é limitada senón que tamén é dificultosa.
ANEXO II: Campaña da oficina europea do ambiente (OEA) a favor da reforma ambiental da fiscalidade en Europa por uns prezos que beneficien ao medio ambiente
Jonh Hontelez. Secretario xeral da Oficina Europea do Ambiente (OEA)
Caderno nº 8 - Economía e medio ambiente
Páx.53
Como parte da campaña, establecemos unha serie de obxectivos cuantificados e unhas axendas para o ámbito da UE que servirán de guía para o ámbito nacional. Esperamos poder xerar un novo debate sobre a forma ambiental da fiscalidade en todos os países da UE así como nos países candidatos á adhesión, e deste modo crear unha dinámica que fará posíbel dar pasos máis audaces no ámbito nacional sabendo que o resto de Europa estanse desenvolvendo procesos similares. Estamos fomentando a adopción da proposta actual da Comisión sobre a fiscalidade da enerxía (directiva Monti), pero achamos que só é o primeiro paso para coordinar toda Europa.
Avenida de Castelao, 20-Baixo 15704 Santiago de Compostela
Tlf/Fax: 981 570 099 Email:adega@adega.gal